Нэгэн үзэсгэлэн төгөлдөр бүсгүй манай ажил дээр хүрэлцэн ирж бидэнтэй уулзлаа. Баярцэцэг гэгч энэхүү хуульч бүсгүй цэл залуухнаараа хэрнээ нүдэнд нь гуниг хурсны учир гэвэл аймшигт осолд өртөж хамт явсан найз бүсгүйгээ алджээ. Түүний хоёр найз бүсгүйн нэг нь нуруу нугасандаа хүнд гэмтэл авсны улмаас насан туршдаа суунга болсон хэдий ч амийг нь аварсан хэмээн Баярцэцэгт талархаж яваа гэнэ. Угтаа Баярцэцэг түүнд тусалсан биш тэрхүү бүсгүй өөрөө амь насаа хадгалан үлджээ. Учрыг тайлбарлая.
Нэгэн сайхан өглөө гурван найз бүсгүй машин хөлөглөн хотын шуугианаас холдон амралтын өдрийг хөдөө өнгөрөөхөөр шийджээ. Сэлэнгэ аймгийн нутагт буйдхан газар усны долгио ширтэн өдөр хурдан өнгөрч нар хэвийснийг үл анзааран бүсгүйчүүд таатайхан... Тэднийг нийслэлийн зүг эргэн жолоо залахад харанхуй нөмрөв. Замын машинууд гэрлээ гялбуулан салхи татуулан хажуугаар нисэн зөрнө. Баярцэцэг хотоос анх гарахад л найзууддаа хамгаалалтын бүс бүслэхийг анхааруулан шаардсаар иржээ. Машинаас бууж суух болгондоо ингэж хэлүүлсээр залхсан бүсгүйчүүд түүний "сүржин" занг тээршааж байлаа...
Удаах машины гэрэл гялбан жолоо барьж байсан бүсгүй нүдээ анивчихад гэнэт харанхуйгаас аварга том төмөр нүргэлж орж ирлээ. Зам дээр трактор зогсож байсныг ослын дараа ойлгосон нэгэнт хожимджээ. Баярцэцгийн нүдний өмнө одоо хэр нь хамгаалалтын бүс бүслээгүй явсан дотны найзынх нь урагш саван салхины шилийг хар эрчээрээ мөргөж, буцаж суудал дээрээ ойж буух дүр зураг тодхон харагдсаар... Баярцэцэг эгэмний хүнд гэмтэл авч, олон удаагийн хагалгаанд орсон, цаашид дахин хэд хэдэн хүнд хагалгаанд орох шаардлагатай болсон хэдий ч амьд үлдсэндээ өөрийгөө азтайд тооцно. Нугасандаа гэмтэл авсан ч охиныхоо цовоо инээдийг сонсох хувьтайдаа түүний найз талархана. Хамгаалалтын бүс бүслэн явсан хоёр бүсгүй аймшигт ослоос амьд гарсан шалтгаанаа ийнхүү хамгаалалтын бүсээр тайлбарлан бидэнд гашуун сургамжийг өгүүлж байна.
Автомашины хамгаалалтын бүс нийт ослын 60%-д хүний амь насыг авардаг технологийн ид шидтэй шийдэл юм. 1899 онд Нью Йоркийн таксинд мөргүүлж Генри Блисс авто-ослын анхын хохирогч болсон түүхтэй. 1901 онд анх АНУ-ын Коннектикут мужид тээврийн хэрэгслийн хот доторх хурдыг 19 км/цагаар хязгаарлав. 1920 онд анх АНУ-ын Детройт хотод гурван өнгийн гэрлэн дохиог суурилуулав. 1952 онд "хийн дэрний" анхдагчийг зохион бүтээжээ. 1963 онд Нильс Больсен гэдэг Вольво үйлдвэрийн залуухан инженер анхны автомашины хамгаалалтын бүсийг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж сая сая хүний амь насыг аварчээ. Мэдээж хэрэг анх хамгаалалтын бүсийг, яг одоо Монголчууд үл тоомсорлодогийн жишээгээр, америкчууд огтхон ч хүлээн зөвшөөрөлгүй, 1981 онд гэхэд л америкчуудын дөнгөж 11% нь л бүс бүсэлдэг байв. Яагаад заавал осолд орж, хэн нэгэн хайртай хүнээ алдсаны дараагаар ийнхүү сургамж авдаг юм бол? Хүний болоод өөрийн алдаан дээр суралцах шаардлагатай юу, эсвэл эрүүл ухаанаар ухамсарлаж шийдвэр гарган, гаргасан шийдвэртээ үнэнч хэвээр үлдэх нь чухал уу? Та аминдаа хайртай юу?
Би бол амьдралаас тэгэж зууралдаад байх дуртай хүн биш, гэхдээ өглөөний цайгаа уух зуураа миний хэлсэн үг: "Гахайн ханиад туслаа гэж бодоё, тэгээд үхлээ гэж бодоё. Тэгвэл дахиад хүн болж төрөөд бүхнийг 0-ээс /тэгээс/ эхлэнэ гэхээр хэцүү л юм даа..." Та амь насаа алдаж, бүхнийг тэгээс эхлэхгүйн тулд хамгаалалтын бүсээ бүслээрэй. Баярцэцэгтээ баярлалаа. Хурдан Эдгээрэй!
|
Бичсэн: 
Бичсэн: 
Бичсэн: 
Бичсэн: 
Бичсэн: 
Бичсэн: 
. 
2009-12-07 -